15.12.2015 r. w cyklu „Dwudziestolecie międzywojenne w Warszawie – galerie, teatr, kino” odbyło się spotkanie z p. Anną Reichert, zatytułowane „Adolf Dymsza – komik wszech czasów”

 

Młody, silny, muzykalny…

Niewysoki wzrost Adolfa Dymszy i jego typ urody wykluczały lansowanie tego aktora jako klasycznego

amanta. Może to i lepiej, bo szkoda byłoby marnować taki talent komediowy. Polscy krytycy często mieszali z

błotem filmy „Dodka”, których fabuła bywała tyleż szczątkowa, co bezsensowna, lubili jednak podkreślać, że

dzięki grze Dymszy nawet kino klasy C zyskuje na wartości. Do tego aktor miał świetny głos, śpiewane przez

niego piosenki szybko stawały się przebojami. Nie gorzej radził sobie z tańcem: zanim zdobył sławę, dorabiał

nawet jako jego nauczyciel. Wygrał też kiedyś maraton tańca. Znakomita kondycja pozwalała Dymszy z

sukcesem uprawiać liczne sporty: był piłkarzem rezerw Polonii Warszawa, jeździł na nartach, bardzo dobrze

boksował. „Młody, silny, muzykalny, ma potężny głos i wspaniałe mięśnie” – zachwycał się gwiazdorem Antoni

Słonimski.

Krótko mówiąc: Dymsza miał wszystko, czego potrzebował do zrobienia kariery w międzywojennej Polsce.

Najpierw wybił się jako aktor kabaretowy. Szybko okazało się, że umie rozbawić publiczność do łez jednym

ruchem brwi. Występował z Ordonówną, Zimińską, a Tuwim pisał piosenki i monologi specjalnie dla niego. Po

paru latach zarobki Dymszy zaczęły być porównywalne z dochodami ministrów. Na pewno ich potrzebował, bo

jeszcze przed wybuchem wojny zdążył zostać ojcem sześciorga dzieci. Żona aktora Zofia Olechnowicz,

utalentowana baletnica z zespołu Tacjanny Wysockiej, poświęciła karierę dla rodziny. Nic dziwnego, że bardzo

źle znosiła wiadomości o romansach Dymszy: pewnego razu pobiła męża i jego kochankę parasolką. Nie

pomogło na długo.

Romanse i ataki z użyciem parasolki nie były jednak w stanie uczynić z małżeństwa Dymszów stadła

nieszczęśliwego. Przeciwnie, znajomi zawsze podkreślali, że aktor i jego żona stanowili zgraną parę. Dla

Dymszy była to miłość od pierwszego wejrzenia, Zofia zaś poślubiła swojego wybranka mimo sprzeciwu ze

strony rodziców (gdy się poznali, miała tylko siedemnaście lat). Oboje czerpali wiele radości z życia rodzinnego:

Dymsza niejednokrotnie przedkładał „nadprogramowe” godziny spędzone w towarzystwie żony i córek nad

okazję do zarobienia dodatkowych pieniędzy jako aktor. Wspólne chwile były dla niego tym ważniejsze, że

pierwsze lata rodzicielstwa Dymszów naznaczyła tragedia: trójka dzieci zmarła. Aktor kilkakrotnie oddawał

krew w nadziei, że ocali tym życie chorych bliźniąt, na próżno jednak: grypa była wówczas znacznie

niebezpieczniejsza niż dziś.

Być może troska o zabezpieczenie finansowe rodziny (w chwili wybuchu wojny małżonkowie mieli trzy córki,

potem Zofia urodziła czwartą) była jedną z przyczyn, dla których po 1939 roku Dymsza zdecydował się grać w

niemieckich teatrzykach rewiowych. Sam tłumaczył, że był zbyt znany, by Niemcy zostawili go w spokoju. Na

występy w propagandowych filmach nie przystał. „Skuteczne przełamywanie niechęci Polaków do widowisk

organizowanych przez propagandę niemiecką” i „utrzymywanie zażyłych stosunków” z okupantem były jednak

faktami. Po wojnie Dymszę ukarano zakazem występowania w teatrach. Aktor dowodził, że był informatorem

polskiego podziemia, przekazywał konspiratorom broń, wyciągał ludzi z więzień. Na jego korzyść świadczyła

między innymi uratowana z Pawiaka Mira Zimińska. Karę złagodzono, ale utrzymano.

Najgorszy był pięcioletni zakaz występowania w stolicy – Dymsza był przecież ulubieńcem warszawian! Na

jakiś czas przeniósł się do Łodzi. Jeśli obawiał się powrotu, to niesłusznie – zamiast obrzucać go jajami (jak

niegdyś mieszkańcy Sosnowca, gdy miał czelność w „Karierze Alfa Omegi” obśmiewać Kiepurę), warszawianie

byli gotowi nosić Dymszę na rękach. Znów występował w filmach. Symboliczną próbą nadrobienia straconego

czasu było może zagranie w „Sprawie do załatwienia” ośmiu postaci naraz. Prawdziwy środowiskowy bojkot

dotknął dopiero córkę aktora: nie darowano jej, że Dymsza zmarł w domu opieki.

 

Marta Słomińska