Banner patrona


Biografia

Narody szybkim pędem do upadku lecą,
Lecz długo trzeba czekać, niźli się oświecą,
Nim się zwalczą przesądy, duch niezgód obłudny,
Nad wkorzenionym błędem tryumf światła trudny

Powrót Posła akt 1, scena 2

Julian Ursyn Niemcewicz urodził się w roku 1758 w Skokach koło Brześcia Litewskiego, jako syn Marcelego, podczaszego mielnickiego. Był wychowankiem szkoły kadeckiej Stanisława Augusta. W roku 1777 mianowany porucznikiem i adiutantem Kazimierza Czartoryskiego, podróżuje po Europie (do Wiednia, Włoch, Francji, Anglii), bierze czynny udział w organizacjach masońskich. W roku 1784 zostaje mistrzem warszawskiej loży Tarcza Północy. W czasie Sejmu Wielkiego jest posłem inflanckim, działaczem obozu patriotycznego o propruskiej orientacji. Od stycznia1791 do lipca 1792 współredaktorem „Gazety Narodowej i Obcej”. Wtedy też powstają jego dramaty historyczne „Władysław pod Warną” i „Kazimierz Wielki”, a przede wszystkim komedie polityczne „Za sukcesją tronu” jak ją wówczas nazywano – „Powrót posła” (wyd.1790 r). Dużym powodzeniem cieszą się również bajki polityczne. Występujące w nich postacie, reprezentowały alegorycznie przedstawione stronnictwa, państwa czy charakterystyczne dla orientacji politycznych osoby (”Sowa, zięba i krogulec”).Odbijały wszystkie ważniejsze poczynania Sejmu, piętnowały manewry konserwatystów, żywo reagowały na aktualne zagadnienia polityczne (”Okręt” „Krety””Gmach podupadły”, „Źródła i słowiki”).W warunkach zaogniającej się walki sięgnął Niemcewicz po pamflet polityczny: „Na hersztów targowieckich”, „Polak do swego narodu”, „Fragment Biblie Targowickiej. Księgi Szczęsnowe”.

Z Włoch, gdzie schronił się przed represjami carskimi, wrócił na wieść o wybuchu powstania 1794. Od bitwy pod Szczekocinami do klęski maciejowickiej pełnił funkcję sekretarza Kościuszki. Ranny i wzięty do niewoli, wywieziony został do Petersburga i osadzony na dwa lata w twierdzy Pietropawłowskiej. Uwolniony przez Pawła I po śmierci Katarzyny II, na prośbę chorego Kościuszki wyjechał z nim w grudniu 1796 roku do Ameryki, gdzie poznał znakomitych mężów stanu: T.Jeffersona, G.Washingtona, J. Adamsa i innych. W 1800 roku ożenił się z Z.K.Livingston, wdową po przyjacielu Kościuszki i zamieszkał w miasteczku Elisabethtown. W 1802 -04 odbył podróż do Polski, aby uporządkować sprawy majątkowe po śmierci ojca. W 1802 roku został członkiem Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk. Z tego okresu pochodzą bajki, przekłady, dumy m.in. „Alondzo i Helena” (1802), „Duma o kniaziu Michale Glińskim” oraz poematy: „Puławy” i „Cztery pory życia człowieka”.W1807 roku wezwany przez S. Małachowskiego, powrócił Nimcewicz do kraju.

W Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim był m. in. sekretarzem Senatu i pierwszym prezesem nowo utworzonej Dyrekcji Rządowej Teatru Narodowego. Od 1822 roku przebywał na politycznej emeryturze. Wtedy też ziściło się marzenie pisarza – wiecznego tułacza o własnym kawałku ziemi. 23 października 1922 roku Niemcewicz odkupił Ursynów od Ignacego Kochanowskiego. Mająteczek nazywał się Rozkosz. Niemcewicz chciał go nazwać Ameryka. Przyjaciele radzili by tego nie czynił: „Nazwisko wolnego kraju wzięte będzie za bunt, dlatego ostatecznie zdecydował się nazwać swoją posiadłość Ursynowem. Zajmowała ona teren położony na skraju skarpy wiślanej między Służewcem a Natolinem (wynosiła 20 mórg). Poeta przebywał w Ursynowie od wiosny do zimy. Uwielbiał swoją wieś, prace i eksperymenty ogrodnicze. Tutaj przyjmował licznych gości, gromadził zbiory. Ursynów sprzyjał zdrowiu i twórczości pisarza. Tu powstał jego tomik „Dumania w Ursynowie”, a także jego znana powieść „Jan z Tęczyna”. Tu mieszkając pracował na rzecz Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Po wybuchu powstania listopadowego wszedł do Rządu Narodowego. W 1831roku wyjechał do Londynu w misji dyplomatycznej. W 1833 roku osiadł na emigracji w Paryżu, gdzie zmarł 21 maja 1841 roku. W 1933 roku majątek Ursynów został przez Rosjan skonfiskowany. Do końca życia był niezwykle czynny, związany z Adamem Jerzym Czartoryskim działał w Towarzystwie Literackim, pisywał do prasy emigracyjnej, tworzył nowe dzieła.

Julian Ursyn Niemcewicz to postać wybitna, barwna i ciekawa. Jego bujne, pełne przygód życie, poświęcone było w całości realizacji idei niepodległości kraju. Był człowiekiem błyskotliwym o wszechstronnych zainteresowaniach i kontaktach towarzyskich, urokliwym gawędziarzem, oratorem, zbieraczem książek i medali, podróżnikiem (zwiedził Amerykę Północną i Europę). Jako pierwszy Polak uzyskał obywatelstwo amerykańskie, a także napisał pierwszą biografię Georga Washingtona. Był także jednym z pierwszych polskich intelektualistów utrzymujących się z pracy umysłowej – pisarstwa. Jego twórczość cieszyła się uznaniem wśród współcześnie mu żyjących. Uprawiał większość popularnych wówczas form literackich. Jako autor „Śpiewów historycznych” (1816) poetyckiego „pięcioksięgu” dziejów Polski z muzyką Kurpińskiego i powieści „Dwaj Panowie Sieciechowie” (1815), „Jan z Tęczyna” (1821-23), odegrał rolę pionierską. Wiele lat pisał swoje dzienniki i pamiętniki, które są do dzisiaj nieocenionym źródłem wiedzy o pierwszej połowie XIX wieku.

Skip to content







Kontakt mailowy Kontakt Facebook Kontakt YouTube Kontakt instagram

URSYNOTEKA (C) 2018 | Polityka prywatności