Niemcewicz w zbiorach Ursynoteki
Dzieła Juliana Ursyna Niemcewicza w zbiorach Biblioteki Publicznej im. Juliana Ursyna
Niemcewicza w Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy:
1. Bayki i powieści. T. I-II. Warszawa:1817
2. Dwaj panowie Sieciechowie. Powieść. Wrocław:1950, Kraków:2003
3. Dzieje panowania Zygmunta III, króla polskiego, wielkiego księcia litewskiego. Tom I-III. Warszawa:1819, Kraków:1860
4. Dziennik z czynności moich w Ursinowie 1822-1831. Warszawa:2010
5. Dziennik z lat 1820-1828. Warszawa:2012
6. Dzienniki 1839-1841. Pułtusk:2008.
7. Dzienniki 1835-1836. Warszawa:2005
8. Jan z Tęczyna. Prawdziwe dzieje miłości królewny szwedzkiej Cecylii i szlachcica polskiego. Warszawa:1936
9. Lejbe i Siora, czyli listy dwóch kochanków. Romans. Kraków:2004
10. Listy Litewskie. Warszawa:1812
11. Mowy Sejmowe 1788-1792. Warszawa:2011
12. Notes sur ma captivite a Saint-Petersbourg, en 1794,1795 et 1796. Paris:1843
13. Pamiętnik Juliana Ursyna Niemcewicza o czasach Księstwa Warszawskiego (1807-1809). Warszawa:1902
14. Pamiętniki czasów moich. Tom I-II. Warszawa:1957
15. Pisma różne wierszem i prozą. Tom I. Warszawa:1803
16. Podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte. Paryż:1858
17. Podróże po Ameryce 1797-1807.Wrocław:1959
18. Powrót posła. Komedia w 3 aktach. Część I-II. Warszawa:1930, Wrocław:1950,1952,1961,1962, Łódź:1975, Warszawa:1993 i inne wydania
19. Śpiewy historyczne. Kraków:1835; Petersburg:1859,1862; Warszawa: /b.r./, /b.r./,1904, 1947, (1819-kserokopia)
20. Władysław Bojomir. Warszawa:2009
21. Wybór poezyi. Warszawa:1909
22. Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polszcze. Tom I-V. Lipsk:1838-1840
„Dwaj panowie Sieciechowie”
Powieść strukturalnie składa się z dwóch odrębnych części. Pierwszą z nich jest relacja narratora, który opisuje spotkanie z Florianem Sieciechem, jego matką oraz odnalezienie pamiętników. Drugą stanowią fragmenty pamiętników członków rodziny Sieciechów: Wacława Sieciecha (dziadka Floriana), oraz Stanisława Sieciecha (syna Floriana). Zapiski
Wacława dotyczą lat 1710-1717, natomiast Stanisława lat 1808-1812. Zapiski pisane przez dwóch autorów w dwóch różnych epokach, odległych od siebie o cały wiek, zostały zestawione na przemian. Zapiski różnią się pod wieloma względami, zarówno językiem, jak i prezentują również całkowicie odmienne spojrzenie na sprawy związane z ojczyzną.
„Dziennik z czynności moich w Ursinowie 1822-1831”
W 1822 roku Niemcewicz zakupił majątek „Rozkosz”, który nazwał „Ursinowem”. Przez cały okres pobytu w posiadłości poeta sporządzał zapiski związane z prowadzeniem swego gospodarstwa, szczegółowo notując związane z nim wydatki. Niemcewicz prowadził sielski tryb życia, wprowadził oryginalne metody ogrodnictwa, siał z powodzeniem nasiona
sprowadzane nawet z zagranicy. Jednocześnie aktywnie uczestniczył w życiu kulturalnym i politycznym stolicy oraz bez reszty oddał się w swoim majątku twórczości literackiej. W owym czasie Ursynów był chętnie odwiedzany przez wybitne osobistości, stając się ważnym
i modnym miejscem spotkań warszawskich elit towarzysko-kulturalnych. Opracowany przez Izabellę Rusinową rękopis jest nieocenionym materiałem źródłowym dotyczącym historii Ursynowa.
Dziennik z lat 1820-1828
Publikacja zawiera kilka dotąd nieopublikowanych rękopisów Juliana Ursyna Niemcewicza, napisanych w okresie Królestwa Polskiego. Zapiski poprzedza poemat „Ursinów. Dumania” pisany przez Niemcewicza od 1823 r., początkowo utrzymany w tonie sielsko-romantycznym, stopniowo zmienia charakter na patriotyczno-wspomnieniowy. Poemat dobrze oddaje stan ducha Polaków okresu związanego z następną częścią książki, tj. Dziennikiem Niemcewicza z lat 1820-1828. Swoistą klamrą spinającą dwie pierwsze części stanowi patetyczna i podniosła mowa Niemcewicza na cześć Tadeusza Kościuszki. Publikację kończą dwa niewielkie utwory
pt. „Żale starego żołnierza” i „Nadzieja”. W drugim tekście (wygłoszonym 3 maja 1831 r. na posiedzeniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk) autor wyraża przekonanie, że kiedyś dojdzie do odbudowy niepodległego państwa polskiego. Całość uzupełniono krótkim zarysem dziejów Królestwa Polskiego (lata 1815-1830) autorstwa Izabelli Rusinowej, co jest pomocne w
lepszym zrozumieniu prezentowanych utworów Niemcewicza.
„Dzienniki 1835-1836”
Niemcewicz był jednym z pionierów pisania dzienników, jako człowiek ciekawy otaczającej go rzeczywistości relacjonował wydarzenia w sposób krytyczny z reporterskim zacięciem. Jego pasji nieustannego notowania zawdzięczamy stosy rękopisów, w których pospiesznie rejestrował zarówno z pozoru błahe wydarzenia, jak i fakty pierwszorzędne, często rozgrywające się przed jego oczami. Dzienniki są cennym źródeł wiedzy o dziejach politycznych i obyczajowych Polski w latach 1835-1836.
„Dzienniki 1839-1841”
Dzienniki Juliana Ursyna Niemcewicza z lat 1839-1841, kończące edycję Jego codziennych zapisków, znajdują się w rękopisach Biblioteki Polskiej w Paryżu. Zawierają one wiadomości nie tylko o pogarszającym się stanie zdrowia poety i pisarza, zmiennej pogodzie paryskiej, ale przede wszystkim o zawirowaniach na arenie międzynarodowej oraz polityce carskiej wobec
poddanych – Polaków.
„Jan z Tęczyna”
Powieść historyczna (powstała w 1821-1823, wydana w 1824-1825). Niemcewicz nakreślił tu panoramiczny obraz czasów Zygmunta Augusta, w centrum stawiając postać Jana Chrzciciela Tęczyńskiego, znanego wcześniej głównie z poematu Jana Kochanowskiego, zmarłego w 1563 roku w duńskim więzieniu. Autor czerpał z wielu wzorów: sięgnął do powieści
Scottowskiej – stąd splecenie fikcji literackiej z historią i drobiazgowe opisy. Wątki miłosne opisane są w konwencji romansu sentymentalnego, natomiast towarzyszący głównemu bohaterowi grand hiszpański jest wzorowany na postaci Cervantesa. Z kolei opowiadając historię obłąkanego Eryka XIV, Niemcewicz buduje przejrzystą paralelę z rządami wielkiego księcia Konstantego.
„Lejbe i Siora, czyli Listy dwóch kochanków”
Powieść dotyczy dyskusji nad kwestią żydowską, stanowił zwartą koncepcję asymilacji Żydów z narodem polskim, przy jednoczesnym umniejszeniu wpływów sekty chasydzkiej. Autor wypowiedział się jednoznacznie za zachowaniem odrębności religijnych i narodowych mniejszości żydowskiej, posuwał się jednak do odważnej i daleko idącej krytyki fanatyzmu i
zacofania chasydów. Swoje poglądy autor włożył w usta pozytywnych bohaterów, przeciwne opinie wypowiadają postaci negatywne. Utwór łączy elementy obyczajowe, satyryczne i romansowe. Ma wyraźny oświeceniowy charakter, łączący dydaktykę z problematyką społeczną.
„Mowy Sejmowe 1788-1792”
Mowy sejmowe Juliana Ursyna Niemcewicza (posła inflanckiego) to bardzo ważna część spuścizny politycznej i intelektualnej Sejmu Czteroletniego. Zostały przygotowane do druku i opracowane przez Aleksandra Czaję i ukazują autora jako posła niezwykle aktywnego, odważnego, o poglądach wybiegających poza epokę, prawdziwie zaangażowanego w sprawy ojczyzny.
„Powrót posła”
Najbardziej znany utwór z bogatego dorobku literackiego J.U. Niemcewicza. Jest to pierwsza polska komedia polityczna, powstała w wyniku wydarzeń rozgrywających się podczas obrad Sejmu Wielkiego. Posłem na ten sejm jest Walery, który właśnie w trakcie zawieszenia obrad wraca do domu rodzinnego. Stara się on o rękę Teresy, córki Starosty Gadulskiego. Na przeszkodzie ich związkowi stają jednak zaloty drugiego amanta kawalera
modnego Szarmanckiego. Nie perypetie miłosne głównych bohaterów są jednak istotą sztuki. Postaci dramatu Niemcewicz uczynił bowiem nośnikami różnych postaw: z jednej strony patriotycznych, obywatelskich, a z drugiej zupełnie wyzbytych troski o ojczyznę. I te właśnie zostały zupełnie skompromitowane.
„Śpiewy historyczne”
Cykl pieśni historyczno-patriotycznych będących syntetyczną i idealną wizją przeszłość Polski. Dzieło składa się z pieśni, czyli utworów wierszowanych, poświęconych wybitnym postaciom historycznym (m.in. władcom: Bolesław Chrobry, Kazimierz wielki, Jan III Sobieski) oraz istotnym wydarzeniom z historii naszego kraju (pogrzeb księcia Józefa
Poniatowskiego). Śpiewy napisane przystępnym językiem miały popularyzować wiedzę na temat wielkiej przeszłości Polski, a tym samym krzewić uczucia patriotyczne w wśród rodaków.
Adam Jerzy Czartoryski, „Żywot Juliana Ursyna Niemcewicza”
O istnieniu biografii Juliana Ursyna Niemcewicza napisanej przez księcia Adama Jerzego Czartoryskiego wiedzą tylko zawodowi historycy, zajmujący się wiekiem XIX. Praca została zapomniana. Tymczasem jest to niezwykle barwnie napisana opowieść, mająca walory pracy naukowej, zawierająca wiele informacji o Niemcewiczu. Do biografii dołączone są ciekawe dokumenty źródłowe z epoki, odnoszące się do działalności publicznej jej bohatera (aneksy, listy).
